ชมประวัติศาสตร์มีอายุระหว่าง 2,000 - 3,000 ปี

ภูพานมีภาพเขียนสีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ปรากฏตามผนังถ้ำเป็นจำนวนหลายส่วน ส่วนแรกบริเวณ "ถ้ำล่าง" พบกลุ่มภาพเขียนสีแดงบนผนังถ้ำผิวเรียบยาวประมาณ 5 เมตร  นอกจากนี้บริเวณถ้ำผายา ยังมีสำนักสงฆ์อันเป็นที่เคารพนับถือของชาวบ้านตั้งอยู่ด้วย 

แหล่งโบราณคดีภูผายา มีลักษณะเป็นภูเขาหินที่แยกตัวออกมาจากเทือกเขาภูพานภายในมีภาพเขียนสีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ปรากฎตามผนังถ้ำเป็นจำนวนมาก ทั้งภาพคน ภาพสัตว์ ภาพลวดลายเรขาคณิต สันนิษฐาน ว่ามีอายุระหว่าง 2,000-3,000 ปี

การเดินทาง : จากตัวเมืองใช้ทางหลวงหมายเลข 210 สายหนองบัวลำภู-วังสะพุง จากนั้นแยกขวาเข้าสู่เส้นทางหลวงหมายเลข 2097 ถึงอำเภอสุวรรณคูหา แล้วใช้รถโดยสารประจำทางท้องถิ่นสายอำเภอสุวรรณคูหา-บ้านนาเจริญ